Ο μαστός βρίσκεται στο πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα και αναπτύσσεται στις γυναίκες στη διάρκεια της ήβης μετά την ενεργοποίηση του άξονα υποθάλαμος – υπόφυση – ωοθήκες και σχετίζεται με την αύξηση των επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης στο αίμα.
Ο μαστός είναι ένα όργανο με προορισμό τη διατροφή του νεογνού. Αποτελείται από 15 -20 λόβια, τα οποία περιέχουν πολλά μικρότερα λοβίδια, τα οποία περιέχουν τους γαλακτοφόρους αδένες που παράγουν το γάλα. Οι γαλακτοφόροι πόροι παροχετεύουν το γάλα από τους αδένες, εκβάλλοντας στη θηλή του μαστού (κωνικό ή κυλινδρικό έπαρμα του δέρματος που εμφανίζει ρωγμές, με τα στόμια των γαλακτοφόρων πόρων).
Η θηλή περιβάλλεται από μια κυκλική περιοχή σκουρότερου δέρματος, τη θηλαία άλω. Ο μαστός διακρίνεται σε 4 τεταρτημόρια (άνω έξω, άνω έσω, κάτω έξω, κάτω έσω) και μια κεντρική περιοχή ακτίνας 1 εκ. από τη θηλαία άλω.
Ο καρκίνος του μαστού αναπτύσσεται συνήθως από τα αδενικά κύτταρα των πόρων και των λοβίων. Η κυριότερη αποχέτευση της λέμφου από το μαστό είναι η πορεία προς τους μασχαλιαίους λεμφαδένες. Οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες είναι 20 – 30 και αποτελούν τους αποδέκτες του μεγαλύτερου μέρους της λέμφου του μαστού. Διακρίνονται σε 5 ομάδες:
Επιδημιολογία
Κάθε χρόνο στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται 5.000 περίπου νέες περιπτώσεις καρκίνου μαστού. Υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσουν καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής τους.
Παράγοντες κινδύνου: Φύλο, ηλικία, οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού, ιδιαίτερα σε συγγενή 1ου βαθμού που προσβλήθηκε σε νεαρή ηλικία, γνωστή μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1, BRCA2. Επίσης, πρώιμη εμμηνόπαυση, άτοκη γυναίκα, πρώτη κύηση σε ηλικία >35 έτη, μακροχρόνια θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, παχυσαρκία, κατανάλωση αλκοόλ, ιστορικό καρκίνου μαστού στον άλλο μαστό.
Η πρόληψη του καρκίνου του μαστού περιλαμβάνει: Αυτοεξέταση από την γυναίκα, κλινική εξέταση – ψηλάφηση του μαστού από κλινικό ιατρό, μαστογραφία, υπερηχογράφημα μαστού, άλλες απεικονιστικές μέθοδοι (μαγνητική μαστού, MRI).
Διάγνωση του καρκίνου του μαστού
Η διάγνωση του καρκίνου γίνεται με ιστολογική ή κυτταρολογική επιβεβαίωση της κακοήθειας της μάζας στο μαστό.
Σταδιοποίηση
| Ο | καρκίνωμα in situ, δεν διηθεί τους γύρω ιστούς |
| I | όγκος <2εκ., χωρίς λεμφαδενικές μεταστάσεις |
| II | A. Α δεν ανευρίσκεται όγκος αλλά υπάρχουν μεταστάσεις στους μασχαλιαίους λεμφαδένες Ή Όγκος 2 – 5 εκ., χωρίς μασχαλιαίες λεμφαδενικές μεταστάσεις B. όγκος 2 – 5 εκ. με μασχαλιαίες λεμφαδενικές μεταστάσεις Ή Όγκος >5εκ. χωρίς μασχαλιαίες λεμφαδενικές μεταστάσεις |
| III | A. όγκος >5 εκ. με μασχαλιαίες λεμφαδενικές μεταστάσεις B. προσβεβλημένοι θωρακικοί λεμφαδένες ή όγκος που εξελκώνει το δέρμα |
| IV | απομακρυσμένες μεταστάσεις |
Χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του μαστού
Η χειρουργική επέμβαση είναι το πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση της νόσου. Οι χειρουργικές επιλογές είναι:
Λεμφαδένας φρουρός
Ο Δρ. Α. Καβαλλάρης χρησιμοποιεί την καινοτόμο μέθοδο ανίχνευσης του λεμφαδένα φρουρού με τη χρήση τεχνολογίας ειδικού φθορισμού φωτός σε συνδυασμό έκχυσης ICG (indocyanine green) και την αφαίρεση λεμφαδένα φρουρού με τη χρήση του επαναστατικού και καινοτόμου συστήματος IMAGE1 S™ RUBINA K.Storz.
Η τεχνική πραγματοποιείται με τη χρήση είτε μιας χρωστικής είτε μιας ραδιοσημασμένης ουσίας, οι οποίες απορροφώνται από το λεμφικό δίκτυο και λιμνάζουν στο Λεμφαδένα Φρουρό. Αφαιρείται ο λεμφαδένας φρουρός και αν η ταχεία βιοψία είναι αρνητική για κακοήθεια, δεν είναι αναγκαία η πλήρης μασχαλιαία λαμφαδενεκτομή.
Ογκεκτομή
Η συχνότερη θεραπευτική αντιμετώπιση των πρώιμων καρκίνου του μαστού είναι η ογκεκτομή και κυρίως η ευρεία ογκεκτομή, σε συνδυασμό με λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης και στη συνέχεια ακτινοθεραπεία, υπό την προϋπόθεση ότι τα όρια εκτομής είναι υγιή.
Απλή μαστεκτομή
Περιλαμβάνει την αφαίρεση του μαστού (μαζικός αδένας, δέρμα, θηλή και θηλαία άλως) και της περιτονίας του μείζονος θωρακικού μυός, χωρίς λεμφαδενικό καθαρισμό. Η απλή μαστεκτομή εφαρμόζεται με ασφάλεια στις εξής περιπτώσεις:
- Μη διηθητικό καρκίνωμα με πολυεστιακή ανάπτυξη
- Σε άτομα που δεν μπορούν να λάβουν παρατεταμένη αναισθησία
- Τοπικά προχωρημένος καρκίνος μαστού 4. Διάχυτες προκαρκινικές ματεστάσεις
Τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή
Πραγματοποιείται ολική αφαίρεση του μαστού με το υπερκείμενο δέρμα, το σύμπλεγμα θηλή – θηλαία άλω, την περιτονία του μείζονος θωρακικού μυός και λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης. Εφαρμόζεται στις περιπτώσεις:
- Διηθητικός καρκίνος με πολυκεντρική ανάπτυξη
- Oγκος <5 εκ., χωρίς διήθηση του μείζονος θωρακικού μυός
- Όγκος έως 5 εκ., εντοπισμένο σε πολύ μικρό μαστό
Αποκατάσταση μαστού
Η αποκατάσταση του μαστού βελτιώνει σημαντικά την ψυχολογική κατάσταση και την ποιότητα ζωής της ασθενούς. Υπάρχουν οι παρακάτω επιλογές:
Πραγματοποιείται με τοποθέτηση διαστολέα ιστών είτε άμεσα κατά τη διάρκεια της μαστεκτομής είτε σε δεύτερο χρόνο μετά τη μαστεκτομή. Η διάταση γίνεται εισάγοντας φυσιολογικό ορό από μια βαλβίδα, για ένα διάστημα μερικών εβδομάδων. Όταν το δέρμα διαταθεί αρκετά αφαιρείται ο διαστολέας και τοποθετείται ένα μόνιμο ένθεμα. Σε δεύτερη φάση δημιουργείται θηλή και θηλαία άλως.
Είναι μια επέμβαση κατά την οποία μεταφέρεται μυοδερματικός κρημνός από την πλάτη για να καλύψει ένα διαστολέα ή ένα πρόθεμα.
Ο μαστός δημιουργείται από το δέρμα και το λίπος του κατώτερου τμήματος της κοιλίας, με ταυτόχρονη λιπεκτομή από τη δότρια περιοχή.
Χρησιμοποιείται μυοδερματικός κρημνός από το μείζονα γλουτιαίο μυ, πλάτους 13 – 15 εκ. και μήκους 25 – 30 εκ. για την αποκατάσταση του μαστού.
