Ο καρκίνος ωοθηκών, ο καρκίνος των σαλπίγγων και ο καρκίνος του περιτοναίου που συνδέεται με τις μεταστάσεις που δίνει ο καρκίνος των ωοθηκών, είναι δύσκολο να διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο, διότι συνήθως οι ασθενείς είναι ασυμπτωματικές ή υπάρχουν μη ειδικά συμπτώματα όπως αίσθημα βάρους ή πίεσης και αλλαγές στην κινητικότητα του εντέρου και συνήθως η ασθενής προσέρχεται στο γιατρό λόγω διόγκωσης της κοιλίας. Αναπόφευκτα λοιπόν η αρχική διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται σε προχωρημένο στάδιο.
Οι κακοήθεις όγκοι των ωοθηκών χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
Oι οποίοι αποτελούν περισσότερο από το 90% των κακοηθειών που προέρχονται από την ωοθήκη.
Mε συχνότητα περίπου 5% και θεωρούνται όγκοι της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.
Στρώματος αποτελώντας περίπου το 4% του συνόλου. Το μεγαλύτερο μέρος των όγκων αυτών χαρακτηρίζεται από χαμηλή κακοήθεια και πέραν της κοινής συμπτωματολογίας συνοδεύονται από την παραγωγή ορμονών.
Χειρουργική του καρκίνου των ωοθηκών, σαλπίγγων και περιτοναίου
Θεμελιώδης σημασίας για την εξέλιξη της νόσου είναι η πρώτη χειρουργική επέμβαση στην οποία θα υποβληθεί η ασθενής. Διεθνώς τέτοιες επεμβάσεις πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους Γυναικολόγους – Ογκολόγους.
- Διαγνωστική Λαπαροσκόπηση διενέργεια βιοψιών, Σταδιοποίηση της Ασθένειας (λαμβάνοντας πάντα τα απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή διασποράς καρκινικών κυττάρων). Με τη Λαπαροσκόπηση κρίνεται η περίπτωση της κάθε ασθενούς ξεχωριστά, το στάδιο και η επέκταση της νόσου, και σε περίπτωση που η πρωτογενής κυτταρομείωση- ογκομείωση είναι δυνατή, πραγματοποιείται. Εάν δεν είναι δυνατή, τότε θα μπορεί η Ασθενής σχεδόν άμεσα να προχωρήσει στην νεοεπικουρική χημειοθεραπεία και σε δεύτερο χρόνο στην χειρουργική επέμβαση.
- Είναι σημαντικό να πραγματοποιηθεί η καλύτερη δυνατή αφαίρεση των προσβεβλημένων περιοχών σε όλη την άνω και κάτω κοιλία (multiorgan resection), με σκοπό την πλήρη εξαίρεση της Νόσου, πρωτογενή κυτταρομείωση- ογκομείωση (primary cytoreduction).
Ο στόχος του πρωτογενούς χειρουργείου είναι να εξαιρεθεί πλήρως η νόσος, γεγονός το οποίο οδηγεί πολλές φορές τον χειρουργό σε εκτεταμένα χειρουργεία με εξαίρεση διαφόρων ενδοκοιλιακών οργάνων (multiorgan resection). Κατά τη διάρκεια της επέμβασης εξαιρείται ο πρωτοπαθής όγκος στην ωοθήκη και μετά από ταχεία βιοψία αποφασίζεται μια περισσότερο ριζική επέμβαση.
- Αφαιρείται η μήτρα με τα εξαρτήματά της, το επίπλουν, αφαίρεση των ωοθηκικών συνδέσμων, σκωληκοειδεκτομή (αναλόγως του κυτταρικού τύπου) και στη συνέχεια γίνεται λεμφαδενικός καθαρισμός στην περιοχή της πυέλου (πυελική λεμφαδενεκτομή) καθώς και γύρω από την αορτή (πάρα-αορτική λεμφαδενεκτομή). Αυτές είναι οι περιοχές στις οποίες παρατηρούνται συχνότερα μεταστάσεις και είναι απαραίτητη η αφαίρεσή τους, ακόμα κι αν στον προεγχειρητικό έλεγχο δεν έχει διαπιστωθεί κάτι τέτοιο. Επίσης, η διενέργεια εντερεκτομής σε περίπτωση διήθησης εντέρων, καθώς επίσης και σε αφαίρεση περιτόναιου με απώτερο σκοπό την πλήρη εξαίρεση του όγκου.
Αναλόγως του σταδίου, ο θεραπευτικός σχεδιασμός εξατομικεύεται για κάθε ασθενή και αποφασίζεται από μία επιστημονική ομάδα ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων (Ογκολογικό Συμβούλιο). Σε εξειδικευμένα ογκολογικά κέντρα παρέχεται η δυνατότητα σε νεαρές ασθενείς με καρκίνο ωοθηκών και κάτω από αυστηρά κριτήρια να διατηρήσουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα.
Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η πλήρης αφαίρεση των καρκινικών βλαβών στο 1ο χειρουργείο μεγιστοποιεί τη συνολική επιβίωση και την αποτελεσματικότητα της Χ.Μ.Θ. Στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία συμπληρώνεται με επικουρική χημειοθεραπεία (Χ.Μ.Θ) μετά το χειρουργείο. Αντίθετα η παραμονή εστιών μετά το χειρουργείο μειώνει σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης και πρέπει να αντιμετωπίζεται με επιπλέον δόσεις Χ.Μ.Θ.
- Σε κάποιες περιπτώσεις όπου η νόσος δεν μπορεί πλήρως να εξαιρεθεί ο συνδυασμός χειρουργείου και χημειοθεραπείας αποτελεί τη βασική θεραπευτική προσέγγιση (πρώτα χημειοθεραπεία, μετά χειρουργείο, νεοεπικουρική χημειοθεραπεία).
Η πλήρης κυτταρομειωτική επέμβαση, η χρήση επικουρικής και νεοεπικουρικής χημειοθεραπείας, καθώς και οι στοχευμένες θεραπείες αποτελούν, αυτή τη στιγμή, τα κατάλληλα όπλα για την αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών και έχουν καταφέρει να βελτιώσουν κατά πολύ την επιβίωση των ασθενών τα τελευταία χρόνια. Ακόμα και σε περίπτωση υποτροπής της νόσου, η χειρουργική προσέγγιση αλλά και η χρήση χημειοθεραπείας δεύτερης γραμμής αποτελούν ρεαλιστικές επιλογές που μπορεί να βελτιώσουν το προσδόκιμο επιβίωσης.
Δεδομένου ότι ο καρκίνος των ωοθηκών θεωρείται συστηματική νόσος, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες για την εξατομικευμένη αντιμετώπιση των ασθενών ανάλογα με το γενετικό τους προφίλ. Οι έρευνες αυτές έχουν ήδη αποδώσει με αποτέλεσμα την παραγωγή στοχευμένων θεραπειών οι οποίες χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο.
